فرش کاشان

اگر قصد خرید فرش داشته یا دارید، حتما اصطلاح ” شانه فرش ” یا ” تراکم عرضی ” را شنیده اید. احتمالا تصور بیشتر مردم این است که هرچه شانه بالاتر برود، قیمت هم به همان ترتیب گرانتر می شود. البته این مسأله درست است، اما نه همیشه!! متاسفانه عدم اطلاع و آگاهی مردم درباره این مفهوم ، در برخی مواقع باعث سوء استفاده بعضی از فروشندگان فرش ماشینی می شود.

در این مقاله به زبان خیلی ساده تعریف جامع و دقیقی از اصطلاح شانه ارائه می دهم که باعث می شود بعد از سال ها با معنای ساده و دقیق این اصطلاح آشنا شوید. و همچنین روش ساده ای برای محاسبه و تشخیص آن بیاموزید. علاوه بر این، می کوشیم تا مطالبی مفید و کاربردی را درباره چگونگی تاثیر آن بر روی قیمت و کیفیت فرش ارائه دهیم.

پس در ادامه

با ما همراه باشید تا کارشناس فرش شوید !

شانه فرش چیست و چه تاثیری بر روی قیمت فرش ماشینی دارد؟

شانه یکی از رایج ترین و پرکاربردترین اصطلاحات، در حوزه فرش ماشینی است که معمولا به عنوان اصلی ترین ویژگی تعیین قیمت فرش در میان مردم و فروشندگان به کار می رود. در حقیقت این اصطلاح معادل اصطلاح ” رجشمار ” و یا ” خانه شمار ” است که در میان بافندگان، فروشندگان و خریداران فرش دستباف رایج است. اما آنچه مردم معمولا از آن اطلاع ندارند و برخی فروشندگان و تولیدکنندگان از آن سوء استفاده می کنند این نکته است که:

اگر چه شانه یکی از عوامل است که تاثیر مستقیم در تعیین قیمت انواع فرش ماشینی دارد، اما مسلما تنها عامل نیست!

عوامل بسیار دیگری همچون تراکم فرش ماشینی، جنس نخ خاب فرش، جنس نخ تار و پود فرش و غیره که در جای دیگر به توضیح آنها خواهیم پرداخت نیز در تعیین قیمت فرش ماشینی تاثیر دارند. اهمیت و جذابیت این نکته وقتی بیشتر می شود که شما بفهمید ممکن است یک فرش 500 نسبت به فرش 700 کیفیت و ارزش و در نتیجه قیمت بیشتری داشته باشد. بله! درست متوجه شده اید. اگر 10 عامل را در تعیین قیمت فرش موثر بدانیم و شانه یکی از عوامل موثر در تعیین قیمت آن باشد، مسلما ممکن است یک فرش 500 در 9 فاکتور دیگر که در تعیین قیمت فرش موثرند، نسبت به یک فرش 700 بهتر و در نتیجه قیمت آن فرش 500 نیز بیشتر باشد.

تعریف شانه فرش ماشینی

در تعریف تخصصی که در کتابهای رسمی و آموزشی دانشگاهی آمده است از شانه به عنوان ” تراکم عرضی ” فرش ماشینی یاد شده است. در توضیح این اصطلاح تخصصی برای روشن شدن و ساده شدن مطلب باید بگوییم که :

به تعداد نخهای خاب و یا همان گره های موجود در یک متر عرض فرش ماشینی، شانه فرش گفته می شود.

(ما در اینجا به دلیل اینکه نمی خواهیم وارد بحث تخصصی شویم بیش از این توضیح نمی دهیم. برای مطالعه بیشتر مراجعه کنید به کتاب “فرش ماشینی” تالیف “دکتر منصور دیاری بیدگلی” – عضو هیئت علمی گروه نساجی دانشگاه کاشان – صفحه 80)

چگونه شانه را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص شانه ما ساده ترین روش را برای شما در اینجا توضیح می هیم؛ تا به راحتی بتوانید همیشه و هرجا هر فرشی را می بینید در عرض کمتر از 1دقیقه شانه آن را تشخیص دهید. برای انجام این کار کافی است شما یک خط کش یا متر داشته باشید که بتوانید نهایتا تا 10 سانتی متر را با آن مشخص کنید. وقتی می گوییم یک فرش 1000 است یعنی در یک متر عرض فرش 1000 گره وجود دارد. پس با یک محاسبه ریاضی ساده می توانیم نتیجه بگیریم که در 10 سانتیمتر عرض فرش باید 100 گره و در 5 سانتی متر عرض فرش 50 گره و در 2.5 سانتی متر عرض فرش باید 25 گره وجود داشته باشد. پس شما به راحتی می توانید با یک خط کش و یا یک متر 10 یا 5 سانتی متری، پشت فرش را به صورت عرضی اندازه بگیرید و شانه ی آنرا به دست آورید.

با توجه به این مطلب می توانیم به راحتی دریابیم که در یک متر عرض فرش 440 تنها 440 گره، در یک متر فرش 500 تنها 500 گره ، در یک متر عرض فرش 1200 شانه  تنها 1200 گره و در یک متر فرش 1500 نیز 1500 گره وجود دارد. بنابراین برای محاسبه تعداد گره های هر یک از این فرش ها در 10 سانتی متر، عدد شانه را تقسیم بر 10 نموده و برای محاسبه تعداد گره های موجود در 5 سانتی متر عرض فرش، تعداد شانه را تقسیم بر 20 میکنیم تا به درستی یا نادرستی شانه درج شده روی فرش پی ببریم.

اما یک نکته! اگر دقت کرده باشید در موارد بالا من نامی از فرش 700 شانه نیاوردم. علت آن این است فرش 700 از ابتدای ورودش به بازار فرش ماشینی دچار تغییر و تحولاتی بوده و به اصطلاح ارتقا یافته است. بنابراین بدون اینکه بخواهیم در اینجا توضیحات گنگ و مبهمی به شما بدهیم به شما عرض می کنیم که برای فرش های 700 که با تراکم 2550 به فروش می رسند، باید توجه داشته باشید که در حقیقت شانه این گونه فرش ها 850 است. به عبارت دیگر در یک متر عرض فرش 700 شانه تراکم 2550 واقعی باید 850 گره وجود داشته باشد و در 10 سانتی متر آن 85 گره. علت این امر را در مقاله مربوط به ” تراکم فرش ماشینی ” به صورت مفصل و روشن توضیح خواهیم داد.

چند نکته مهم برای محاسبه صحیح و دقیق شانه

توجه داشته باشید که هیچگاه برای محاسبه شانه و شمارش تعداد گره ها زیر 2.5 سانت را در نظر نگیرید. البته پیشنهاد ما این است که برای محاسبه دقیقتر حداقل 5 سانتی متر را شمارش کنید. این امر به دلیل این است که ممکن است به دلیل خطای چشم یک گره شمارش نشود. اگر شما مثلا 1 سانتی متر فرش 1000 را شمارش کنید و یک گره از چشم شما پنهان بماند، با خطای 10 درصدی مواجه می شوید در حالیکه اگر در 5 سانتی متر شمارش کنید درصد احتمال وقوع خطا در شمارش و محاسبه کاهش می یابد.

نکته!

با توجه به اینکه مفهوم شانه و تراکم، دو مفهوم کاملا مرتبط هستند و تراکم نسبت مستقیمی با شانه آن دارد، بنابراین در مطلب بعدی درباره تراکم فرش ماشینی صحبت خواهیم کرد. برای دریافت کامل و تشخیص درست این اصطلاح حتما  مقاله ” تراکم فرش ماشینی ” را نیز که با زبانی ساده نگاشته شده است مطالعه نمایید.